Sanayi devriminin de etkisi ile gelişen tüketici bilincinin sonucu olarak başlayan Ürün Sorumluluk Sigortası uygulaması çok hızlı bir sürede günümüzdeki kimliğine bürünmüştür.

Daha öncesinde Üçüncü Şahıslara Karşı Sorumluluk Sigortası poliçesi altında ‘’gıda zehirlenmeleri’’ teminatı ile başlanan Ürün Sorumluluk Sigortası, devamında tekstil sektörü tarafından talep edilmiş ve bu talep diğer faaliyet alanlarına da yayılarak günümüzde olduğu gibi her türlü ticari aksiyonu kapsayan bir çeşitliliği getirmiştir. Şu anda hizmet sektörü de dahil olmak üzere oldukça geniş bir yelpazede ürün sorumluluk sigortası poliçesinin yapılması mümkündür.

Esas olarak üreticinin, sigortalının ürettiği veya satışını gerçekleştirdiği ürünlerin sebep olduğu yaralanma, hastalık, ölüm veya mal hasarı (bedeni ve maddi) iddialarına karşı koruma sağlar.

Dünya genelinde, sigortacıların bu poliçe için kullandıkları genel ve standart bir şart yoktur.
 

Ürün Sorumluluğu Kavramı

• İktisadi açıdan ürün, insan mesaisi ile elde edilen kıymet olarak adlandırılabilir. Ürün insan emeği, mesaisi gerektiren bir üretimin sonucudur.
• Ürün dediğimiz kavramın içerisine sanayi, endüstri aşamalarında geçen veyahut el ile yapılan tüm mallar, yarı mamuller, zirai mallar, yatırım malları ve nihai ham maddeler girmektedir.
• Günümüz şartlarında üreticinin sorumluluğu açısından ürün kavramının gittikçe geniş bir skalaya yayılması yönünde yönelim bulunmaktadır.
• Ayıplı olarak ifade ettiğimiz bir ürünün piyasaya sürülmesi sonucu, herhangi bir kimsenin yaralanmasına, ölümüne veya bir malın zarar görmesine neden olması sonucu ortaya çıkan zarar ve zayiattan üretici sorumludur.
• Bu zarar kalıplarının oluşması halinde istenebilecek olan maddi zarar türleri, bedensel bütünlüğün ihlalinden dolayı ortaya çıkan zararlar, ölümden doğan zararlar ve eşyadan doğan zararlardır.
• Ürün sorumluluğu denilen kavram, üreticinin üretip, imal ettiği ürünü bünyesinden ve kontrolünden tamamen çıkardıktan sonra imal ettiği üründe herhangi bir problem, kusur dolayısı ile ortaya çıkan bedeni ve maddi zararlar nedeniyle doğan sorumluluğu ifade etmektedir.
• Üreticinin sorumluluğu, özellikle üretici ve zarar gören kişi, kişiler ve kurumlar arasında herhangi bir akitsel ilişkinin bulunmadığı noktalarda çok büyük önem arz etmektedir.
• Bu durumlarda karşı karşıya kalınan fazla seçenekli ve çözümü güç sorunlarda, gerek üreticinin üstlenmiş olduğu hukuki sorumluluğu hafifletebilmek, gerekse ayıplı ürün sebebi ile zarara maruz kalanların zararlarını tazmin edebilmek amacı ile ürün sorumluluk sigortası olarak isimlendirilen bir sigorta türü üretilmiş ve yürürlüğe konmuştur.
• Ürün sorumluluğu sigortasından, üçüncü şahıslar ile seri üretim sebebiyle bundan büyük miktarda zarar görecek olan firmalar, şirketlerde ekonomik çöküntüden kurtulmak suretiyle faydalanmaktadırlar. Bir başka deyişle ürün sorumluluğu sigortası ile, yapımcının sorumlu olduğu hallerde, zarara uğrayan tüketici veya üçüncü kişilere yapımcı yüksek tutarlarda tazminat ödemekten kurtulmakta, diğer taraftan üçüncü kişi ve tüketicilerde, ayıplı, hatalı üretim sebebi ile karşı karşıya kaldıkları zararı, üretici firma peşine düşmeden kolay bir şekilde alabilme imkanına sahip olmaktadırlar.
   

Teminatlar

Sigorta şirketi, sigortalının işinin gereği olarak ürettiği, imal ettiği, satışını gerçekleştirdiği, tamir ettiği, değiştirdiği, işlediği, hizmetini yerine getirdiği herhangi bir malın, sigortalının işyeri ve diğer mülklerinin dışında, dünyanın herhangi bir yerinde yol açtığı; 

A) Bedeni yaralanmaları (Ölüm ve Hastalık dahil olmak üzere)
B) Kullanıcı ve diğer üçüncü şahısların malına gelen zarar ve kayıplar

Olmak üzere sigortalının yasalar gereği tazminat olarak ödemek zorunda olduğu tüm tutarların poliçe koşulları, şartlarına ve istisnalarını göz önünde bulundurarak teminat altına alır.

Bunlar ile, sadece ürün için değil ürünün ambalajı, paketi ve taşıma sürecinde içinde bulunduğu konteynerden meydana çıkacak hasarlar da teminat kapsamına alınmıştır.

Sigortalının işinin faaliyet gösterdiği alanın tanımı en geniş kapsamlı şekilde yazılıp, üretimi veya dağıtımı yapılan tüm ürünler sigorta poliçesinde belirtilmelidir. Eğer yeni çıkacak ürün var ise mutlaka zeyilname ile poliçeye eklenmelidir. Eğer bu uygulama yapılmazsa poliçede adı geçmeyen ürünlerden dolayı oluşacak hasar, zarar ve kayıplar sigortacıyı hiçbir suretle bağlamayacaktır.

Hukuki davalarda sigorta konusu ile ilgili yapılacak olan mahkeme masrafları, diğer hukuki masraflar ve avukat ücretleri ve bunların her biri için sigortacının yazılı onayı alınmak sureti ile ilgili poliçede belirtilen limitler dahilinde karşılanacaktır.

Bütün kayıplar ve bedeni hasarlar dahil olmak üzere sigorta geçerlilik süresi içerisinde oluşacak tüm zarar ve kayıplar için sigorta şirketinin sorumluluğu, yıllık ve olay başına olacak şekilde toplamda poliçede belirtilen limiti geçemez.

Ürün sorumluluk poliçe limitleri sigorta süresi içinde oluşacak hasarlar için ödenebilecek maksimum limit olup, ‘’ kaza başına ‘’ veya ‘’ olay başına’’ ödenebilecek sınırsız bir limit değildir.

Teminat Dışında Kalan Durumlar
Aşağıdaki durumlar teminat kapsamı dışında yer almaktadır.

• Sigortalı tarafından kasten sebebiyet verilen tüm haller
• Sigortalı ya da çalıştırdığı şahısların, ilgili poliçede belirtilen üretim faaliyetini yerine getirirken, uyuşturucu, alkol veya narkoz maddelerin tesiri altında olması durumunda ortaya çıkan olaylar.
• Ahlaka, adaba ve hukuka aykırı üretim faaliyetine konu edilen ürünlerden doğacak olan zararlar.

Aksine Bir Sözleşme Yoksa Teminat Kapsamı Dışında Kalan Durumlar;

• Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri dışında herhangi bir mahkemede açılan tazminat davaları ve tahkim.
• Oluşan her türlü çevre kirliliğinden dolaylı yada doğrudan olarak meydana gelen sorumluluklar sebebi ile yapılan tazminat talepleri.
• Manevi tazminat talepleri
• Sigortalının anne, baba, eş, çocuk, kardeş, çalışan, ortaklarına karşı sorumluluğundan meydana gelen tazminat talepleri
• Hatalı, ayıplı ürünlerin geri çağırılmasına ve imhasına ilişkin doğan tüm masraf ve ödemeler.
• Özel bir anlaşmaya veya bir sözleşmenin ifasına dayanıp, sigortalının yasal sorumluluk ölçüsünü aşan her türlü talepleri.

Niteliği her ne olursa olsun aşağıda ki durumlardan meydana gelebilecek dolaylı veya doğrudan oluşacak tazminat talepleri:
a) Zehirli, radyoaktif, parlayıcı veya patlayıcı nükleer bileşim yada bunun nükleer bir parçasının tehlikeli özellikleri
b) Türü fark etmeksizin herhangi bir nükleer yakıtın yanması sonucu veya nükleer yakıtın kendisinden ortaya çıkabilecek atıklardan kaynaklanan kirlilik
c) Asbest ve asbest içeren malların varlığından üretiminden , elleçlenmesi, işlenmesinden, depolama, satış veya dağıtımından kaynaklanan her türlü hastalık yada asbestten kaynaklanan tazminat talepleri

Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Ödemeler 

• Adli ve idari para cezaları dahil olmak üzere her türlü ceza ve cezai işlemler
• İsteme ilişkin sigorta bedelini aşan giderler
• Sigortalının aleyhine cezai takibata geçilmesi durumunda, bu takibattan doğan bütün masraflar

Sigortanın Coğrafi Sınırı
Ürün sorumluluk sigortası, taraflarca belirlenen coğrafi sınırlar içerisinde geçerli olacaktır.

Sigortanın Başlangıcı ve Sonu
Ürün Sorumluluk Sigortası, poliçede belirtilen başlangıç ve bitiş tarihleri olarak ifade    edilen günlerde aksi bir durum kararlaştırılmamış ise, Türkiye saati ile öğlen saat 12:00 ‘de başlar ve yine öğlen saat 12:00’de sona erer.
       
Ürün Sorumluluk Sigortasında Riziko
Teminat altına alınan rizikoların belirlenmesinde iki yöntem belirlenmiş olup, bunlardan ilki menfaatin sözleşmede şeffaf bir şekilde belirlenen rizikolar veya rizikoya karşı teminat altına alınmasıdır. Rizikonun bu yöntem ile belirlenmesi durumunda, sigortacının yükümlülüğü, sadece sözleşmede belirlenen rizikoları, yine sözleşmede belirlenen biçimde tazmin etmek ile sınırlıdır.  İkinci yönteme gelirsek, ilgili sözleşmede öngörülen pasifin artmasına veya aktifin azalmasına sebep olabilecek bütün rizikoların teminat kapsamına dahil edilmesini sağlayan tüm risklerin sigorta kapsamına alınmasıdır.  Ve bu şekilde menfaatin, gerçekleşebilecek tüm rizikolara karşı koruma altına alınması halinde, rizikonun genelliği prensibi söz konusu olacaktır.

Ürün sorumluluk sigortası sözleşmelerinde, teminatın kapsamı belirlenerek tüm genel açıları çizilen sigorta koruması, türlü istisna klozları ile sınırlandırılabilmektedir. Sigorta sözleşmesi oluşabilecek tüm riskler kaydı ile tertip edilse dahi, genellik ilkesi yalnızca rizikoyu ortaya çıkaran sebeplerle ilgili olduğundan, riziko, zaman mekân ve konu bakımından sınırlanabilir.

Genel olarak özetleyecek olursak, ürün sorumluluk sigortasında rizikonun konusu, ayıplı ürünün piyasaya sürülmesi ile ayıplı ürün sebebi ile zararın meydana gelmesi durumunda üreticinin hukuki sorumluluğu ve zarar görenlerin zararlarının ödenmesidir.

Zaman Aşımı
Sigorta yapıldıktan sonra gündeme gelen bütün talepler, alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren başlayarak iki yıl ve sigorta tazminatına ilişkin talepler her durumda rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl geçmesi ile zaman aşımına uğrayacaktır.