Ürün sorumluluk sigortası, hata ya da ihmal sonucu üretilen ayıplı malın 3. şahıslara verebileceği bedeni ya da maddi zararların doğuracağı yasal sorumlulukları belirten, genel ve poliçede belirlenen özel şartlar çerçevesinde teminat altına alan bir sorumluluk sigortasıdır.
Ek olarak alınabilen teminatlar;
• Ürün garantisi
• Ürün geri çağırma (Recall)
• Finansal kayıplar
Ürün Geri Çağırma (Product Recall) Teminatı
Ürün sorumluluk teminatına ek olarak alınabilen ürün geri çağırma teminatı ile ürünlerin üretimi, dağıtımı veya ambalajlanması sırasında meydana gelen kazaen bozulma, tahrifat, etiket hataları, tasarım hataları nedenleri ile oluşabilecek maddi ve bedeni zararlara bağlı olarak ürünlerin piyasadan geri toplanma masrafları teminat altına alınmaktadır. Ürün geri çağırma teminatının kullanılabilmesi için, geri çağrılacak ürünlerin kusurlu, ayıplı mal olması gerekmektedir.
Türkiye’de ek teminatların detaylarını belirleyen bir genel şart bulunmadığı için Kıta Avrupası’nda kabul görmüş özel şartlar kullanılmaktadır. Poliçeler üzerinde de farklılık gösterebilir.
Her yıl binlerce ürün, üreticileri tarafından çeşitli sebeplerle geri çağırılmaktadır. Bu ürünler o kadar çeşitlidir ki otomobil, gıda, ilaç, oyuncak, elektrikli aletler, kozmetik ürünler bu ürünler arasında sadece dikkat çekenleridir. Ürünlerin geri çağırılması şirketlerin itibarına zarar vermenin yanında ciddi maddi kayıplara yol açmaktadır.
Bir ürünün geri çağırılmasının maliyeti, aynı ürünün dağıtım maliyetinin çok üstündedir. Geri çağırma sonrasındaki süreç bu maliyetin geri çağırmaya sebep olan şirket (ana üretici veya tedarikçi) tarafından üstlenilmesini zorunlu kılmaktadır. Şirketler ürünlerini hangi ülkeye ve kime satarlarsa satsınlar, ürünleri kullanımda olduğu sürece bu tür bir riskle karşı karşıyadır.
Ürün Çağırma Teminatları
Olay başı limit ve poliçe süresince yıllık toplam limit olarak verilmektedir.
• Olay Başına Limit: Tek bir olay nedeniyle tazminat talebinde bulunan bir veya birkaç kişiye ödenecek tazminat bedelleri, gider ve maliyetler için sigortacının sahip olduğu mali yükümlülüktür.
• Yıllık Azami Limit: Poliçe dönemi kapsamındaki bütün olaylar için ödenecek tazminat bedel-leri, giderler ve maliyetler için sigortacının sahip olduğu mali sorumluluktur. Hasar Esası; 2 türlü olup poliçeler özelinde farklılık gösterebilir. Sektör genelinde uygulama mantığı olarak genelde hasar ihbar esası (Claims Made) uygulanmaktadır.
Hasar Oluş Esası (Occurrance Base): Sözleşme süresi içinde meydana gelen olay sonucu do-ğan ve sorumluluk hükümleri uyarınca tazmini sözleşme süresi içinde ya da sonrasında talep edilen zararlara karşı teminat sağlar.
Hasar İhbar Esası (Claims Made): Sözleşme yapılmadan önce veya sözleşme yürürlükteyken meydana gelen olay nedeniyle, sadece sözleşme süresi içinde sigortalıya ileri sürülebilecek taleplere karşı teminat sağlar.
Ürün Kriz Yönetimi ve Geri Toplama Prosedürü
Bu riskin olası maddi zararının bir sigorta poliçesi ile teminat altına alınması şirketlere bu tür bir olay için planlama yapma olanağı da sağlamaktadır. Amacı sigortalı tarafından üretilen ve satışı gerçekleştirilen ürünlerde sigortalı veya müşteri tarafından tespit edilen uygunsuzlukların ürün güvenliği, bütünlüğü, kalitesi ve yasallığını korumak amacıyla geri toplama, müşteriden geri dönüşler ve olası kaza faaliyetlerindeki yetki, sorumluluk ve yöntemlerin tanımlanması olarak ifade edebiliriz. Prosüdürler geri toplama işlemlerine ait tüm faaliyetleri kapsar.
Kurumsal şirketlerde olası bir ürün geri toplama işlemlerinde, önceden kurulan kriz yönetim ekibi ve ekip lideri önemli rol oynamaktadır.
Ekip liderinin sorumluluklarını kısaca tanımlamak gerekirse;
1. Zamanı ve ekibi yönetecek kadar bilgi ve tecrübeye sahip olmalı
2. Mantıksal bir yaklaşımla karar vermeli ve baskı altında sakinliğini korumalı
3. Kriz sırasında iyi bir yönetici olmalı, tam ve detaylı kayıtların tutulmasını sağlamalı
4. kritik süre içinde önceliği belirlemek ve bunların sağlandığından emin olmak için yönetim kontrolünü elinde tutmalıdır.
28/11/2013 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun, kusurlu ürünlerin neden olacağı zararlara ilişkin sorumlulukları düzenlemektedir. Yasa, ayıplı mal ve hizmetler başlığı altında, ayıplı malın neden olduğu bütün zararlardan, üretici, ithalatçı, satıcı, acente ve bayinin, tüketiciye karşı müştereken ve müştereken sorumlu olduklarını ifade eder. Ayrıca yasaya göre, satılan malın ayıplı olduğunun bilinmiyor olması bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Ürün geri çağırma sigortası ile ilgili olarak, uygulama esasları, hangi durumları kapsadığı, hangi durumları kapsam dışı tuttuğu, hangi güvenceleri verdiği ve benzeri birçok konuda danışmanlık hizmeti alınmasında yarar bulunmaktadır.